Obca jest pierwszym tomem serii o tej samej nazwie stworzonej przez Dianę Gabaldon. Książka skupia się na dwóch głównych bohaterach - Claire Randall i Jamiem Fraserze. Wydarzenia dzieją się w Szkocji w XVIII i XX wieku.
Chociaż Obca zawiera sporo elementów romansu, nie brakuje w niej innych gatunków i może zostać opisane jako dzieło historycznej fikcji, science fiction czy powieści przygodowej. Diana Gabaldon stwierdziła, że seria jako całość tworzy opowieść o długim i szczęśliwym małżeństwie, więc choć Obca z pewnością zawiera typową historię zalotów charakterystyczną dla romansów, to jest to tylko niewielka część, będąca początkiem opowieści.
Historia Claire i Jamiego jest kontynuowana w kolejnych siedmiu tomach głównej serii, dodatkowymi nowelkami i serią spin-off.
Główni bohaterowie[]
Claire Elizabeth Beauchamp Randall Fraser: Główna bohaterka, pielęgniarka podczas II wojny światowej, która przenosi się w czasie do 1743 roku w trakcie swojej drugiej podróży poślubnej, którą odbywa z mężem w Szkocji. W związku małżeńskim z Frankiem Randallem w XX wieku, zmuszona do ślubu z Jamiem Fraserem w XVIII wieku. Claire jest naturalnie utalentowaną uzdrowicielką, praktykującą i niezależną, choć podatną na wplątywanie się w nieprzewidziane niebezpieczne okoliczności.
James "Jamie" Alexander Malcolm MacKenzie Fraser: Spadkobierca posiadłości Lallybroch, syn Briana Frasera i Ellen MacKenzie. Jamie jest wysokim, dwudziestodwuletnim rudzielcem ze skomplikowaną przeszłością, zdolnością do polityki i rozbrajającym poczuciem humoru. Mężczyzna jest inteligentny, zasadniczy, wykształcony i światowy, udał się na naukę w Paryżu oraz służył w armii francuskiej przed powrotem do ojczyzny. Jamie zaofiarował się by poślubić Claire, gdy jej życie było zagrożone.
Franklin "Frank" Wolverton Randall: Mąż Claire i XX wieku, profesor historii z głębokim zainteresowaniem swojego rodowodu i dziedzictwa. Frank i Claire wzięli ślub krótko przed wybuchem II wojny światowej i przez nią żyli sześć lat z dala od siebie.
Jonathan "Jack" Wolverton Randall: Główny czarny charakter, oficer brytyjskiej kawalerii i przodek Franka. Znany jest też pod pseudonimem "Czarny Jack". Według Jamiego Frasera czerń odnosi się do koloru jego duszy, a nie mrocznej urody.
Colum MacKenzie: Przywódca klanu MacKenzie. Jest wujkiem Jamiego , chroniącym go i Claire przed Anglikami. Cierpi na Zespół Toulouse-Lautreca.
Dougal MacKenzie: Porywczy młodszy brat Columa i niegdyś przybrany ojciec Jamiego. Dougal był jednym z grupy Szkotów, na którą Claire natknęła się po przybyciu do XVIII wieku.
Geillis "Geilie" Duncan: Żona prokuratora, tajemnicza kobieta, która powszechnie jest uważana za czarownicę. Jej znajomość ziół i roślin oraz poczucie humoru było przyczyną szybkiego zaprzyjaźnienia się z Claire.
Murtagh Fitzgibbons Fraser: Członek klanu Fraserów, przysiągł chronić swojego chrześniaka Jamiego gdy ten był jeszcze małym dzieckiem.
Janet "Jenny" Fraser Murray: Starsza siostra Jamiego, która jest mu bardzo oddana. Porywcza i bardzo lojalna wobec swojej rodziny. W związku małżeńskim z Ianem Murray, najlepszym przyjacielem Jamiego.
Ian Murray: Mąż Jenny i najlepszy przyjaciel Jamiego od dzieciństwa. Stracił część nogi podczas wojny, lecz to go nie załamało. Bardzo przyjazny i opiekuńczy wobec swojej rodziny.
Fabuła[]
Wiosna 1945 roku. Angielka Claire Randall, była pielęgniarka wojskowa, przybywa do Szkocji na drugi miesiąc miodowy z mężem Frankiem, od którego była odseparowana podczas wojny. Podczas gdy Frank spędza czas poszukując informacji o swoich przodkach, Claire skupia się na botanice. Jeden z miejscowych zgadza się pokazać jej rośliny rosnące w okolicy Inverness i zabiera ją do starożytnego kręgu stojących kamieni. Gdy opowiada Frankowi o tym miejscu, ten jest zaintrygowany i mówi, że słyszał, że lokalna grupa kobiet nadal świętuje tam na "stare sposoby". O świcie w dniu starożytnego celtyckiego święta Beltane, Claire i Frank skradają się do kręgu, aby zobaczyć tańczące i śpiewające kobiety. Para odchodzi niezauważalnie, ale później Claire wraca, aby bliżej przyjrzeć się rosnącej tam niezwykłej roślinie. Jednak tym razem kobieta jest przyciągana przez brzęczenie, wydającego się pochodzić z wielkiego rozszczepionego kamienia w kręgu. Kiedy go dotyka, spowija się w nagły wir hałasu i zamieszania.
Zdezorientowana i półprzytomna znajduje się na wzgórzu poza kręgiem. Powoli schodzi w dół, aby trafić na coś, co uważa za plan filmowy: uzbrojonych Szkotów w kiltach ściganych przez ubranych na czerwono brytyjskich żołnierzy. Claire ostrożnie omija tę scenę, aby nie zepsuć ujęcia, i przedziera się przez las do czasu, aż natyka się na mężczyznę w kostiumie osiemnastowiecznego angielskiego oficera armii. To nie niepokoi jej tak bardzo, jak fakt, że mężczyzna jest uderzający podobny do jej męża, Franka.
Mężczyzna przedstawia się jako Kapitan Jonathan Randall - imieniem i nazwiskiem przodka Franka, osławionego "Czarnego Jacka" Randalla, o którym Frank często jej mówił. Z wyglądu bardzo podobny do dwudziestowiecznego męża Claire, niestety nie dzieli z potomkiem łagodnej osobowości. Czarny Jack zyskał pseudonim siłą charakteru i czynami, co udowadnia krótkim niepokojeniem i napaścią na Claire.
Ze szponów Czarnego Jacka ratuje ją Szkot, którego widziała wcześniej. Zabiera ją do chaty, gdzie ukrywa się z innymi, czekając na sprzyjające ucieczce ciemności. Jeden z mężczyzn, Jamie, jest ranny i Clare zajmuje się nim najlepiej jak może, starając się pogodzić z widoczną prawdą gdzie i kiedy się znajduje. Oszołomieni nie tylko przez osobliwy stój Claire - modnej w latach 40. XX wieku sukience, w XVIII wieku bliżej jest do bielizny - ale też przez niemożliwość wędrówki Angielki bez towarzystwa, Szkoci decydują o zabraniu jej ze sobą, gdy zbiegną pod osłoną nocy. Na drodze ich podróż zostaje przerwana przez krótką potyczkę z kilkoma brytyjskimi żołnierzami, a później przez zajęcie się najnowszą raną Jamiego.
Po przybyciu do zamku Leoch, siedziby klanu MacKenzie, Claire poznaje jego przywódcę - Columa MacKenzie. Wytworny człowiek, którego nogi są bardzo zdeformowane jest zarówno zaintrygowany i podejrzliwy wobec nieznajomej. Grzecznie słucha jej historii o otoczeniu przez złodziei, ale ma co do niej zastrzeżenia i pozwala Claire zostać na zamku dopóki nie będzie można dowiedzieć się więcej o jej tożsamości.
Szkoci uważają Claire za sassenach - angielską osobę, której obca jest szkocka kultura - choć mimo tego zyskuje ich szacunek poprzez uzdrowicielskie umiejętności. Po zebraniu klanu, Dougal zabiera Claire i Jamiego na coroczne zbieranie czynszu z ziemi należących do brata.
Jack Randall pragnie ponownie porozmawiać z Claire i poszukuje jej. Po kłótni Dougala i Jacka spowodowanej znęcaniem się tego drugiego nad Claire, Dougal odmawia żądaniu Jacka dotyczącej przesłuchania kobiety. Zostaje poinformowany przez Neda Gowana, adwokata klanu, że jest tylko jedna możliwość, by Anglicy nie mogli domagać się Claire, czyli zrobić z niej Szkotkę poprzez małżeństwo. Dougal mówi jej o poślubieniu Jamiego, po odmowie sugeruje też innych ludzi. Claire wyznaje, że nie może nikogo poślubić, ale przyznaje, że nie jest mężatką, zmagając się wewnętrznie z faktem, że technicznie Frank jeszcze się nie narodził. Dougal ją ignoruje. Ona się poddaje i poślubia Jamiego w tym samym kościele, w którym wyszła za Franka. Po ceremonii Claire jest wzruszona, dowiadując się, że Jamie nalegał na znalezienie jej godnej sukni na ślub, oraz wdzięczna, że zażądał prywatnego pokoju, w którym skonsumują swoje małżeństwo. Wciąż niepewna całkowitemu oddaniu się temu planowi, chroniącego jej własne życie, Claire zwraca się do Jamiego z prośbą o opowiedzeniu jej o swojej rodzinie, co jest przyczyną kilkugodzinnej rozmowy. Ostatecznie, po spożyciu dużej ilości wina, Claire poddaje się nieuniknionemu i kocha się z Jamiem. Choć mężczyzna ją pociąga i cieszą się silną intymną zażyłością przez następne dni, Claire zaczyna czuć się winna za zdradzenie Franka, jak i konieczności oszukiwania Jamiego, spowodowanego planowaniem opuszczenia go.
Poziom nieufności do Claire przed małżeństwem z Jamiem znacznie się zmniejszył po powrocie do zamku Leoch, ale jej nieznajomość lokalnych przesądów i młoda zazdrosna kobieta doprowadzają do oskarżenia jej o czary. Wrzucona do otworu złodziei z inną oskarżoną czarownicą, Geillis Duncan, Claire znosi długie i zagrażające życiu przesłuchanie do czasu, gdy ratuje ją Jamie. Chwilę przed ucieczką zauważa, że Geillis ma na ramieniu bliznę po szczepieniu na ospę - niezawodny dowód, że ona też jest z przyszłości.
Gdy Jamie prosi o wyjaśnienia, Claire początkowo podkreśla, że jej nie uwierzy i równie dobrze może nazwać ją czarownicą. Mimo to kobieta pęka i wyznaje całą historię. Zszokowany wyjaśnieniami zabiera żonę do kamiennego kręgu i mówi by wróciła do Franka, wierząc jej słowom. Zostawia ją tam by zdecydowała czy chce wrócić do Franka, czy zostać z nim. Jest uszczęśliwiony jej decyzją by zostać i zabiera do swojego domu, Lallybroch, lecz ich szczęście nie trwa długo.
Za głowę Jamiego jest wyznaczona cena. Zostaje zdradzony przez Ronalda MacNaba, jednego z dzierżawców. Spadkobierca Lallybroch trzymany jest w więzieniu Wentworth i skazany na powieszenie. Sadystyczny Jack Randall też tam przebywa i korzysta z okacji, by torturować Jamiego. Claire włamuje się by uwolnić męża, ale zostaje złapana przez Randalla. Jamie pozwala na tortury w zamian za uwolnienie żony. Jack się zgadza, a w ramach zemsty Claire wyznaje wrogowi, że jest czarownicą przeklinającą go znajomością daty swojej śmierci.
Dzięki pomocy Sir Marcusa MacRannocha - dawnego zalotnika matki Jamiego, Ellen MacKenzie Fraser - Claire, krewni Jamiego i mężczyźni zatrudnieni przez Sir Marcusa ratują Jamiego. Kobieta go opatruje i razem uciekają do opactwa we Francji, gdzie wujek Jamiego, Alexander Fraser, jest opatem. Tam Claire próbuje uleczyć Jamiego, ale odkrywa, że złamane kości są niczym w porównaniu z naprawą szkód wyrządzonych jego duszy. Dowiedziała się też więcej o swojej wierze - została ochrzczona jako katoliczka, lecz się z tym nie utożsamiała - i dostaje rozgrzeszenie od przyjaznego mnicha, który opisuje ją jako rozbitego podróżnika, zmuszonego do przetrwania w obcym kraju najlepiej jak potrafi. Opisuje jej małżeństwa jako coś, co powinna zostawić w ręku Boga, bo oni nic nie mogą zrobić.
Po niekonwencjonalnych metodach Claire, mających na celu uwolnienie Jamiego z jego dręczących, gorączkowych snów, Jamie mówi żonie, że jego życie należy do niej i powinna zdecydować czy pozostać we Francji, pojechać do Włoch czy nawet wrócić do Szkocji. Claire mówi mu co wie o Karolu Stuarcie oraz powstaniu i zgadzają się pojechać do Paryża aby sprawdzić, czy mogą wpłynąć tam na księcia. W końcu, gdy wychodzą z wód leczniczych świętych gorących źródeł spod opactwa, Claire odkrywa, że jest w ciąży z ich pierwszym dzieckiem.
Outlander: Pierwszy sezon[]
Osobny artykuł: Outlander
Pierwszy tom serii Obca został zekranizowany jako pierwszy sezon serialu Outlander, który był emitowany od sierpnia 2014 do maja 2015. Składa się z szesnastu godzinnych odcinków.
Outlander: The Musical[]
1 sierpnia 2010 roku zostało wydane CD o tytule "Outlander The Musical", zawierające cykl pieśni opowiadających historię z pierwszego tomu. 14 piosenek zostało stworzonych przez Kevina Walsha (muzyka) oraz Mikea Gibba (tekst). Projekt został zaaprobowany przez Dianę Gabaldon, po tym jak Gibb przedstawił jej swój pomysł podczas spotkania. Płyta odniosła ogromny sukces, szczególnie w Ameryce, Kanadzie i Niemczech, a teatry rozważają przeniesienie jej na scenę.
Ciekawostki[]
Obca jest jedynym tomem, którego narracja jest wyłącznie z punktu widzenia Claire. Jest też jedynym narratorem pierwszoosobowym w całej serii - wszystkie inne narracje są z trzecioosobowe.
- Diana Gabaldon zaczęła pisać Obcą w 1988 roku.